Beschrijving

Kattenklauw 

 

Uncaria tomentosa, oftewel Cat’s claw (kattenklauw), is een liaan uit Zuid-Amerika en kan wel 300 meter lang worden Kattenklauw groeit vooral in de oerwouden van Peru. Deze liaan is bezaaid met doornen, en heeft zijn naam kattenklauw daaraan te danken. De bast van deze plant wordt al eeuwen lang door de Indianen gebruikt vanwege zijn werking op het immuunsysteem en wordt door hen als heilige plant beschouwd. Deze plant is herontdekt door Klaus Keplinger die in 1974 tijdens een reis door Peru hoorde van de bijzondere werkingen ervan. 

De liaan wordt al duizenden jaren gebruikt door verschillende Indianenstammen in Peru, zoals de Asháninka indianen. De Indianen hebben de bast van deze liaan gebruikt voor bijvoorbeeld de behandeling van ontsteking van de gewrichten. [1] Ook andere aandoeningen worden behandeld met kattenklauw door deze indianen: astma, urineweginfecties, botpijn, maagzweren en diepe wonden. Er zijn een aantal synoniemen waaronder de plant bekend staat: Griffe Du Chat, de leven schenkende liaan, Samento, en Una De Gato.

Kattenklauw bij osteoarthritis 

Osteoarthritis is een ziekte waarbij het kraakbeen slijt met een ontstekingscomponent. De eerste goed opgezette dubbelblinde studie naar de werking van kattenklauw bij deze vorm van gewrichtsontsteking is gepubliceerd in 2001.[2] Onderzoekers hebben 45 patienten met osteoarthritis van de knie verdeeld over 2 groepen: de actieve groep (n=30) en de placebogroep (n=15) gedurende 4 weken. De actieve groep kreeg 1 capsule van 100 mg kattenklauw per dag, de andere groep kreeg een placebocapsule. De pijn bij activiteit in de kattenklauwgroep was al significant verminderd in de eerste week van de therapie ten opzichte van de placebogroep. Een onderdeel van deze studie was het testen van het effect van kattenklauw op het vrijkomen van TNF-alfa en PGE2 uit macrofagen na stimulatie. Deze twee stoffen zijn belangrijk voor het in stand houden van een chronische ontsteking. Kattenklauw kon duidelijk de uitstoot van deze twee stoffen door de macrofagen remmen. Het remmen van PGE2 gaat via COX-2, net als bij diclofenac (en andere NSAID’s). Het zou goed kunnen dat kattenklauw de inname van deze pijnstillers kan doen verminderen waardoor dus minder kans bestaat op problematische bijwerkingen zoals maagbloedingen. 

Andere studies laten ook zien dat de productie van de ontstekingsbevorderaar TNF-alfa wordt geremd. [3][4][5] Ook zijn er andere biologisch relevante effecten gevonden, die het effect als ontstekingsremmer kunnen verklaren.[6] 

Reumatoide arthritis

Reumatoide arthritis is een veel minder voorkomende aandoening dan osteoarthritis en is een auto-immuunziekte. Het lichaam valt het eigen weefsel aan zoals delen van het gewrichtskapsel (synoviaal membraan) en de pezen, met als gevolg opgezwollen pijnlijke gewrichten. Ook is kattenklauw bij deze aandoening onderzocht. In 2002 hebben wetenschappers een dubbelblinde gerandomiseerde studie uitgevoerd bij deze patientengroep naar het effect van kattenklauw.[7] De capsules van het merk Krallendorn® werden in deze studie gebruikt en bevatten 20 mg van het gedroogde extract, bevattend 14.7 mg/g POA en geen TOA. In de eerste fase van de studie werden 40 patienten met een actieve reumatoide arthritis en met minimaal 6 maanden gebruik van sulfasalazine of hydroxychloroquine, verdeeld over een placebogroep (n=19) en de actieve groep (n=21) gedurende 24 weken. De dosering was 3 maal per dag 1 capsule. In de tweede fase van 28 weken kregen alle patienten de kattenklauwcapsules.  Na de eerste fase bleek dat de patienten die kattenklauw hadden gebruikt, significant een grotere vermindering hadden in het aantal pijnlijke gewrichten dan de patienten in de placebogroep (vermindering van  53.2% versus 24.1%; p = 0.044) Ook de ochtendstijfheid was significant verminderd in de actieve groep, echter niet in de placebogroep. In de tweede fase kregen ook de patienten uit de placebogroep kattenklauw gedurende 28 weken. Ook in deze groep bleek er een significante verbetering opgetreden te zijn, wat betreft pijnlijke gewrichten en ochtendstijfheid in vergelijking met de situatie aan het begin van de studie. De bijwerkingen waren licht: 1 patient uit de actieve groep haakte af vanwege een gastritis (maagslijmvliesontsteking) en 1 patient uit de placebogroep stopte met de placebopillen vanwege diarree. In de tweede fase werden nog 7 bijwerkingen gerapporteerd, echter, deze konden niet duidelijk toegeschreven worden aan de kattenklauw. 

Veiligheid

In de studies hierboven beschreven werden geen noemenswaardige bijwerkingen beschreven. Wel is er een case report gepubliceerd waarin niervergiftiging geassocieerd werd met kattenklauw bij een patient met lupus erythematosus.( auto-immuunziekte )[8] Tevens wordt Kattenklauw in de lever afgebroken via het isoenzym CYP3A4.[9] Verschillende andere medicijnen worden via dit enzym afgebroken, zoals antivirale middelen, antidepressiva en anticonceptiva. Door het gebruik van kattenklauw en andere medicijnen die door het zelfde enzym worden afgebroken, kunnen de concentraties van de medicijnen in het bloed oplopen tot toxische waardes. Kattenklauw blijkt ook bloeddrukverlagende eigenschappen te hebben.[10] Het gebruik van kattenklauw samen met bloeddrukverlagende middelen is daarom af te raden. Het is dus van groot belang kattenklauw met uw arts te bespreken! 

Beoordeling 

Er zijn dus duidelijk aanwijzingen voor een biologische werkzaamheid van kattenklauw. Die werkzaamheid is plausibel en er is een duidelijke relatie tussen de remming van bijvoorbeeld TNF-alfa en de effectiviteit van arthritismiddelen die hierop aangrijpen. Er zijn echter maar enkele kleine studies gedaan. Wel zijn deze studies goed opgezet en dubbelblind uitgevoerd. Vandaar vooralsnog een oranje stoplicht. Belangrijk is om dit preparaat altijd onder medische begeleiding te gebruiken vanwege mogelijke bijwerkingen. Hopelijk zal in de toekomst meer onderzoek gedaan worden naar deze ontstekingsmodulerende liaan.

Referentie

[1] Keplinger K, Laus G, Wurm M, Dierich MP, Teppner H. | Uncaria tomentosa (Willd.) DC.–ethnomedicinal use and new pharmacological, toxicological and botanical results. | J Ethnopharmacol. | 1999 Jan;64(1):23-34.

[2] Piscoya J, Rodriguez Z, Bustamante SA, Okuhama NN, Miller MJ, Sandoval M. | Efficacy and safety of freeze-dried cat’s claw in osteoarthritis of the knee: mechanisms of action of the species Uncaria guianensis. | Inflamm Res. | 2001 Sep;50(9):442-8.

[3] Hardin SR. | Cat’s claw: an Amazonian vine decreases inflammation in osteoarthritis. | Complement Ther Clin Pract. | 2007 Feb;13(1):25-8. Epub 2006 Dec 13.

[4] Sandoval M, Okuhama NN, Zhang XJ, Condezo LA, Lao J, Angeles’ FM, Musah RA, Bobrowski P, Miller MJ. | Anti-inflammatory and antioxidant activities of cat’s claw (Uncaria tomentosa and Uncaria guianensis) are independent of their alkaloid content. | Phytomedicine. | 2002 May;9(4):325-37.

[5] Sandoval M, Charbonnet RM, Okuhama NN, Roberts J, Krenova Z, Trentacosti AM, Miller MJ. | Cat’s claw inhibits TNFalpha production and scavenges free radicals: role in cytoprotection. | Free Radic Biol Med. | 2000 Jul 1;29(1):71-8.

[6] Sandoval-Chacón M, Thompson JH, Zhang XJ, Liu X, Mannick EE, Sadowska-Krowicka H, Charbonnet RM, Clark DA, Miller MJ. | Antiinflammatory actions of cat’s claw: the role of NF-kappaB. | Aliment Pharmacol Ther. | 1998 Dec;12(12):1279-89.

[7] Mur E, Hartig F, Eibl G, Schirmer M. | Randomized double blind trial of an extract from the pentacyclic alkaloid-chemotype of uncaria tomentosa for the treatment of rheumatoid arthritis. | J Rheumatol. | 2002 Apr;29(4):678-81.

[8] Hilepo JN, Bellucci AG, Mossey RT. | Acute renal failure caused by ‘cat’s claw’ herbal remedy in a patient with systemic lupus erythematosus. | Nephron. | 1997;77(3):361.

[9] López Galera RM, Ribera Pascuet E, Esteban Mur JI, Montoro Ronsano JB, Juárez Giménez JC. | Interaction between cat’s claw and protease inhibitors atazanavir, ritonavir and saquinavir. | Eur J Clin Pharmacol. | 2008 Dec;64(12):1235-6. doi: 10.1007/s00228-008-0551-1. Epub 2008 Aug 20.

[10] Williams JE. | Review of antiviral and immunomodulating properties of plants of the Peruvian rainforest with a particular emphasis on Una de Gato and Sangre de Grado. | Altern Med Rev. | 2001 Dec;6(6):567-79.